Tổng quan bệnh sán lá gan | Bệnh viện TCI (2023)

sán lá ganĐây là bệnh phổ biến ở nước ta. Bệnh không gây nguy hiểm đến tính mạng nhưng ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và là nguy cơ dẫn đến các bệnh khác. Vậy triệu chứng của căn bệnh này như thế nào, nguyên nhân và cách phòng tránh như thế nào, hãy cùng tìm hiểu trong bài viết dưới đây.

1. Đại cương về bệnh sán lá gan lớn

1.1. Sán lá gan là gì, có bao nhiêu loài?

sán lá ganTên khoa học là Fasciola. Đây là một bệnh nhiễm ký sinh trùng mãn tính của đường mật. Nguyên nhân gây bệnh là do người bệnh ăn phải thức ăn có chứa sán dây gây nhiễm trùng hoặc uống nước chưa được đun sôi.

Bệnh được chia thành hai nhóm chính:sán lá gan nhỏ(gồm 3 loại: Clonorchis sinensis, Opisthorchis viverrini, Opisthorchis felineus) và sán lá gan lớn (gồm 2 loại: Fasciola hepatica, Fasciola gigantica). Cả hai loại sán lá gan này đều có hình dạng giống nhau, chỉ khác về kích thước.

Nếu như sán nhỏ tồn tại chủ yếu trong cơ thể người thì sán lớn thường sống trong cơ thể của động vật ăn cỏ. Mọi người thường bị nhiễm loài này khi ăn các loại rau thủy sinh có chứa sán, chẳng hạn như rau muống hoặc cần tây.

1.2. Các giai đoạn gây bệnh của sán lá gan

– Thời gian xâm lấn và ủ bệnh
Giai đoạn này được tính từ ngày thứ 4 đến ngày thứ 7 sau khi cơ thể tiếp xúc với ký sinh trùng. Tùy thuộc vào số lượng ấu trùng xâm nhập và phản ứng của vật chủ, người nhiễm bệnh có thể có hoặc không có triệu chứng. Phải hơn 100 lần nhiễm sán lá gan nhỏ mới xuất hiện ở người. Với sán lá gan lớn, thời gian ủ bệnh khó xác định hơn vì phải căn cứ vào số lượng ấu trùng mà người bệnh ăn vào.

- Giai đoạn thâm nhiễm mật
Sau khi vào cơ thể, sán sẽ đi đến dạ dày, tá tràng rồi qua ống mật để lên gan. Tại đây, sán phát triển thành sán lá gan trưởng thành, sống và di chuyển xuống ruột theo đường mật. Sau đó thải ra ngoài theo phân và tiếp tục gây bệnh cho các đối tượng khác.

1.3. Nguyên nhân gây bệnh sán lá gan

Nguyên nhân chính gây nhiễm trùng ở ngườisán lá ganlà vì thức ăn. Ăn các loại rau sống dưới nước như rau muống, cần tây, mồng tơi; uống nước có ấu trùng sán; Uống nước chưa đun sôi khiến sán dễ xâm nhập vào cơ thể hơn.

Thói quen ăn đồ tái như thịt bò, cá, tôm, đồ sống như sushi, sashimi cũng là nguyên nhân phổ biến. Ngoài ra, lối sống không sạch sẽ, xử lý chất thải chưa qua xử lý, xả rác bừa bãi cũng tạo điều kiện cho sán sinh sôi và xâm nhập, gây hại cho sức khỏe con người.

2. Triệu chứng bệnh sán lá gan

Trong thời gian ủ bệnh, hầu hết những người nhiễm bệnh không có triệu chứng rõ rệt, vì điều này phụ thuộc vào số lượng ấu trùng ăn phải. Trong thời kỳ lây truyền, người nhiễm bệnh có thể gặp một số triệu chứng sau:

- Đau bụng

Đau bụng xảy ra khisán lá ganchúng di chuyển từ ruột đến gan, đi qua gan hoặc vào ống mật dẫn đến tắc ống mật.

– Da vàng, da xanh

Ký sinh trùng trong gan và mật gây tắc mật và nhiễm trùng gan. Tình trạng này khiến người bệnh bị vàng da, da xanh và sắc mặt hơi nhợt nhạt. Một số bệnh nhân khi nhiễm sán có biểu hiện nôn mửa, tiêu chảy, chán ăn, cơ thể mất sức, da xanh xao, vàng vọt.

- Cơ thể khó chịu, buồn nôn, nôn, tiêu chảy

Tắc nghẽn ống mật chính là nguyên nhân gây ra các triệu chứng trên. Tùy theo mức độ nghiêm trọng của nhiễm trùng, bệnh nhân sẽ cảm thấy mệt mỏi và nôn mửa trong vài tuần hoặc vài tháng.

- Để giảm cân

Nhiễm sán lá gan khiến người bệnh chán ăn, ăn không ngon nên dễ sụt cân.

- Phát ban, phát ban

Đây là một trong những triệu chứng thường gặp ở giai đoạn đầu của bệnh sán lá gan. Nổi mẩn ngứa trên da là do hệ thống miễn dịch của cơ thể phản ứng với nhiễm trùng do sán lá gan gây ra.

- Sốt

Tắc nghẽn ống mật có thể khiến một người bị sốt.

3. Cách điều trị và phòng bệnh sán lá gan hiệu quả

3.1. Phương pháp điều trị sán lá gan

Nếu có triệu chứng sán tấn công gan, người bệnh nên đi khám càng sớm càng tốt. Do bệnh không được điều trị sớm sẽ gây ra một số biến chứng như tắc đường mật, nhiễm trùng gan. Điều trị sớm để đạt hiệu quả tốt nhất, thời gian điều trị ngắn và hồi phục tốt hơn.

Bác sĩ có thể kê một số loại thuốc như thuốc tẩy giun để tẩy sán lá gan. Tùy theo ổ nhiễm trùng lớn hay nhỏ, bệnh nhân sẽ được sử dụng một trong các loại thuốc tẩy giun. Thông dụng nhất là Nitazoxanide, Triclabendazole, Albendazole, Praziquantel.

Nếu điều trị bằng thuốc không có kết quả, bác sĩ sẽ chỉ định mổ để loại bỏ sán ra khỏi cơ thể.

3.2. Cách phòng tránh bệnh sán lá gan?

Dựa vào phương thức lây nhiễm của cúm vào cơ thể, các bác sĩ khuyến cáo các cách phòng ngừa căn bệnh này như sau:

- Luôn ăn chín uống chín, không ăn đồ sống như gỏi, dồi, gan sống... Sử dụng nguồn nước sạch để nấu ăn và uống. Trước khi uống cần đun sôi nước.

- Rau trồng dưới nước nên rửa sạch trước khi ăn. Có thể ngâm rau trong dung dịch axit axetic 6% để khử trùng. Trong quá trình nấu cần đun kỹ để rau chín.

Không ăn các loại ốc, cá chưa được chế biến kỹ.

- Rửa tay sạch sẽ trước khi ăn và sau khi chế biến thức ăn hoặc sau khi đi vệ sinh.

- Tẩy giun định kỳ 6 tháng/lần. Đây là điều cực kỳ quan trọng để phòng bệnh sán lá gan nhưng thường bị người lớn bỏ qua.

- Thường xuyên vệ sinh môi trường sống, không vứt rác bừa bãi.

– Chọn thực phẩm có nguồn gốc rõ ràng, uy tín.

Khi nhận thấy cơ thể có những triệu chứng cảnh báo,sán lá gancần đến các cơ sở y tế uy tín để được thăm khám và điều trị kịp thời.